Om halfelf begon de oude klok van het kleine stadje te luiden en aanstonds stroomde de goede gemeente naar den morgendienst. De kinderen van de Zondagsschool verspreidden zich in het gebouw en bezetten de banken met hunne ouders, om behoorlijk onder toezicht te zijn. Tante Polly kwam, gevolgd door Tom, Sid en Marie. Tom werd naast de koorgang geplaatst, ten einde zoo ver mogelijk van het open raam en de verleidelijke zomertooneelen daar buiten te wezen. De schare trok op naar de zijvleugels; de oude en behoeftige postmeester, die betere dagen gekend had; de Mayor en zijne vrouw,--want men had te St. Petersburg, onder andere overtolligheden, ook een Mayor: de kantonrechter; de knappe, opgedirkte, veertigjarige weduwe Douglas, een goedhartige ziel die er warmpjes inzat en wier op den heuvel gelegen heerenhuis het eenige paleis der plaats uitmaakt, het onbekrompenste huis waarop St. Petersburg kon bogen, als 't op feesten geven aankwam; de gebogen en eerwaardige burgemeester met zijn echtgenoot; de advocaat Riverson, de nieuwe notabele; daarna de belle van het stadje, gevolgd door een troep met prachtige overhemden pronkende hofmakers, toen eenige jeugdige stedelijke ambtenaren, die op de knoppen hunner rottingen zuigende, in het voorportaal een ronden muur van gepommadeerde en glimlachende bewonderaars hadden gevormd, totdat het laatste meisje de revue gepasseerd had; en eindelijk de modeljongen, Willie Mufferson, die zoo zorgvuldig op zijn moeder past. Hij vergezelde zijn mama altijd naar de kerk en was de trots van alle matronen. De jongens echter haatten hem, omdat hij zoo braaf was en nog meer omdat hij steeds als voorbeeld werd aangehaald. Zijn witte zakdoek hing als iederen Zondag, toevallig uit den zak van zijn buis. Tom had geen zakdoek; hij noemde het dragen van zulk een weeldeartikel "kwasterig."
大约１０点３０分的时候，小教堂的破钟开始响了起来，随即大家便聚集在一起听上午的布道。主日学校的孩子们各随各的父母坐在教堂里，为的是好受他们的监督。波莉姨妈来了，汤姆、希德和玛丽在她旁边坐下来。汤姆被安排在靠近过道的位子上坐着，为的是尽可能和开着的窗户及外面诱人的夏日景物离得远一些。人们簇拥着顺着过道往里走：有上了年纪的贫苦的邮政局局长，他曾经是过过好日子的；有镇长和他的太太——这地方竟然还有个镇长，这和其他许多没有必要的摆设一样；有治安法官；有道格拉斯寡妇，她４０来岁，长得小巧而美丽，为人宽厚，慷慨大方而又心地善良，生活还算富裕，她山上的住宅是镇上唯一漂亮讲究的，可算得上殿堂，每逢节庆日，她可是圣彼德堡镇上人们引以为荣的最热情好客、最乐善好施的人；有驼背的、德高望重的华德少校和他的夫人；还有维尔逊律师，一位远道而来的新贵客。再下面就是镇上的大美人，后面跟着一大帮穿细麻布衣服、扎着缎带的、让人害单相思病的年轻姑娘。跟在她们后里的是镇上所有年轻的店员和职员，他们一涌而进——原来他们是一群如痴如醉的爱慕者，开始都站在门廊里，嘬着自己的手指头，围在那儿站成一道墙似的，一直到最后一个姑娘走出他们的包围圈为止。最后进来的一位是村里的模范儿童威利·莫夫逊，他对他母亲照顾得无微不至，就好像她是件易碎的雕花玻璃品似的。他总是领着他妈妈到教堂来，其他的妈妈都引以为豪。而男孩子们都恨他，因为他太乘巧，太听话。况且他常被人夸奖，让他们觉得难堪。他白色的手绢搭拉在屁股口袋的外面，星期天也不例外——偶而有次把除外。汤姆没有手绢，他鄙视那些有手绢的孩子们，把他们看作是故作姿态的势利小人。
Toen de gemeente vergaderd was, werd de klok nog eens geluid om de tragen en talmend te waarschuwen, en daarop ontstond er een plechtige stilte in de kerk, nu en dan afgewisseld door het gegiegel en gefluister van de koorjongens op de galerij. Koorknapen giegelen en fluisteren gewoonlijk den geheelen dienst door. Ik ken maar ééne plaats, waar zulks het geval niet was, maar ik ben vergeten waar die ligt. Het is ook vele, vele jaren geleden, sinds ik haar bezocht en ik herinner mij er nauwelijks iets meer van; alleen ligt mij flauw bij, dat het ergens in het buitenland was.
听布道的人到齐后，大钟又响了一遍，为的是提醒那些迟到的和在外面乱跑的人。教堂里一片寂静，显得十分庄严，只有边座席上唱诗班里有些低声嘻笑和说话的声音，打破了这种寂静，而且自始至终整个布道过程，唱诗班里一直有人在窃窃私语，低声说笑。曾有过一个唱诗班不像这样没教养，可是我忘记那是在什么地方了。这是许多年以前的事了，我几乎对那些事没有印象了，不过，我想大概是在外国吧。
De predikant gaf het gezang op en las het voor met innig zelfbehagen en op een eigenaardige wijze, welke in die streek zeer bewonderd werd. Zijne stem, begonnen in een gemiddelden toon, klom gestadig, totdat zij een zeker punt bereikt had (meestal het voorlaatste woord van den regel en plofte dan onmiddellijk als de straal van een fontein naar beneden) aldus:
牧师把大家要唱的歌颂主的歌词拿了出来，津津有味地念了一遍，他那特别的腔调在那地区是受人欢迎的。他的音量先由中音部开始，逐渐升高，一直升到最高音的一个字，强调了一下，然后就像从跳板上跳下来一样，突然降低：
bed
't donzig |
leggen op |
omhoog en mij terneer,
worden naar 't bloedig
ik gedragen vaart op |
Zal en moeizaam |
strijdt |
den kampprijs meer?
een ander om
Terwijl
为获功勋别人正浴血奋战
在沙场
我岂能安睡花床梦想
进天堂
Hij werd beschouwd als een puikjuweel in de kunst van voorlezen. Op godsdienstige bijeenkomsten werd hij altijd uitgenoodigd om te reciteer en, en zoodra hij zijne stem verhief, sloegen de dames de handen ineen, on ze daarna machteloos in haar schoot te laten vallen, keken met zwemmende oogen naar boven en schudden het hoofd, als wilden zij uitroepen: "Woorden kunnen het niet weergeven; het is te schoon, te schoon voor deze wereld!"
大家一致认为他的朗诵很精彩，很美妙。在教堂的“联欢会”上，他经常被请来给大家朗诵诗文，每当他念完之后，妇女们都要举起双手，然后软绵绵地把手落下来，放在膝上，一面“转溜”着眼睛，一面摇头，好像在说：“这简直是语言无法形容的，太美了，这样动听的声音在这凡俗的人世间实在是太难得了。”
Nadat het lied gezongen was, nam de eerwaarde heer Sprague het bulletin in de hand en las de kennisgeving voor van al de vergaderingen, bijeenkomsten enz. die er in die week zouden plaats hebben, eene lijst die tot den jongsten dag scheen te duren. Deze zonderlinge gewoonte wordt nog altijd in Amerika gevolgd, zelfs in groote steden en in een eeuw waarin het nieuwsbladen regent. 't Gebeurt echter meer, dat een oud gebruik, naarmate het minder te rechtvaardigen is, te moeielijker schijnt afgeschaft te kunnen worden.
唱完颂主歌之后，牧师斯普拉格先生就把自己变成了一块布告牌，开始宣布一些集会和团体的通知之类的事情，他一直说个没完，似乎他要宣布事情就得讲个不停直到世界末日霹雳声响时才停止——这是一种很奇怪的习惯，至今在美国还保留着，甚至在当今新闻报纸很多的城市里还没有改变这种习惯。通常传统习俗越是没有多少理由存在，越很难消除它。
En nu begon de dominee te bidden,--een goed, grootmoedig gebed, waarin niets werd overgeslagen. Hij bad voor de kerk en voor de kinderen der kerk; voor de andere kerken der stad; voor de stad zelve; voor het district; voor den Staat; voor die dienaars van den Staat; voor de Vereenigde Staten; voor de kerken van de Vereenigde Staten, voor het Congres; voor den President, voor de andere leden van de regeering; voor de arme zeevaarders, die op onstuimige wateren geslingerd worden; voor de millioenen, die onder Europeesche monarchie en Oostersche dwingelandij zuchten; voor hen die, ofschoon in het licht van het Evangelie geboren, geene oogen hebben om te zien en geene ooren om te hooren; voor de heidenen op de verre eilanden in de zee;--en hij eindigde met eene smeekbede, dat de woorden, die hij zou spreken, in genade mochten worden aangenomen en als het zaad mochten zijn, dat in vruchtbare aarde word geworpen en te zijner tijd een heerlijken oogst van Godzalige vruchten zal afwerpen. Amen.
再后来牧师就做祷告了。这是一篇很好的、内容丰富的祷告词，面面俱到：它为教堂和里面的孩子们祈祷；为全县向主求福；为漂泊在狂风暴雨的海洋上可怜的水手们求福；为被迫在欧洲君主制度和东方专制制度铁蹄下呻吟着的数万劳苦大众求福；为那些有了教主的光和福音而熟视无睹、充耳不闻的人求福；为远处海岛上的那些异帮教徒求福；最后牧师祈求天主恩准他所说的话，希望他的话像播种在肥沃土地里的种子一样，将会开花结果，造福无穷。阿门。
Nu volgde een geruisch van japonnen en de staande vergadering ging zitten. De knaap, wiens geschiedenis in dit boek verhaald wordt, putte geen geestelijk genot uit de preek; hij droeg die als een kruis--en niet altijd met geduld. Hij deed zijn best om stil te zitten en hield onbewust aanteekening van al de bijzonderheden, waarin de preek afdaalde; want ofschoon hij niets met aandacht volgde kende hij het terrein en den weg, dien den predikant nam, sedert lang,--en wanneer er maar iets nieuws werd ingelascht, ontdekte dat zijn oor, en zijn gansche gemoed kwam er tegen in opstand. Elke toevoeging was in zijne schatting oneerlijk en schelmachtig. Midden onder de preek, had een vlieg zich achter tegen de vóór hem staande bank neergezet en dat beestje werd eene kwelling voor zijne ziel. Het wreef zich de pootjes zoo kalm tegen elkaar, en nam zijn kopje tusschen de voorpooten en poetste dat met zooveel geweld, dat dit lichaamsdeel op het punt scheen den romp vaarwel te zeggen en het nekje, als een draad te kijken kwam; het schuurde zijn vleugeltjes met de achterpootjes en streek die zoo glad tegen het lichaam, alsof ze de panden waren van een rok en maakte zijn toilet zoo rustig, alsof het wist dat het volkomen veilig was. En dat was het ook; want ofschoon Toms handen jeukten om het te grijpen, durfde hij dit niet ondernemen, daar hij in de overtuiging leefde, dat hij verloren was, wanneer hij zoo iets deed, terwijl het gebed aan den gang was. Maar toen dit op een eind liep, begon zijn hand zich te krommen en ging zachtjes vooruit; en zoodra het "amen" weerklonk, was de vlieg krijgsgevangen. Doch tante ontdekte het en liet Tom haar de vrijheid hergeven.
站着的人们在一片衣服的沙沙声中都坐了下来。这本书里讲述的主人公并不欣赏这篇祷告词，他只是忍受着罢了，能忍受就算不错了。他在祈祷过程中，一直不安分。他记录下祷告词的详细内容，不过是无意识地这么做——因为他没有听，但是他熟悉牧师先生惯弹的老调，惯用的陈词罢了——每当祷告词里加进一点新内容时，他的耳朵立刻就能辨别出来，而且浑身上下都不舒服。他认为加进去的太不合适，也不光明正大，简直是在耍无赖。在祈祷做到半中间的时候，有一只苍蝇落在他前面的座椅靠背上，它不慌不忙地搓着腿，伸出胳膊抱住头，用劲地擦着脑袋，它的头几乎好像要和身子分家似的，脖子细的像根线，露出来看得清清楚楚。它又用后腿拨弄翅膀，把翅膀向身上拉平，好像翅膀是它礼服的后摆；它不紧不慢，自在逍遥地老在那儿做着一全套梳妆打扮的动作，似乎很清楚自己是绝对安全的。这只苍蝇的逍遥劲让汤姆心里难受极了。那小东西的确很安全，因为当汤姆两手发痒，慢慢地移过去想抓它时，又停住了，他不敢——他相信在做祷告时干这种事情，他的灵魂立刻就会遭到毁灭的。可是，当祷告讲到最后一句时，他弓着手背悄悄地向苍蝇靠过去，“阿门”刚一说出口，苍蝇就做了阶下囚。他姨妈发现后让他把苍蝇放掉了。
De dominee las een tekst voor en was in zijn preek zóó eentonig en droog, dat menig hoofd zich te sluimeren neigde,--en toch spuwde hij in zijne rede vuur en vlam en dreigde het uitverkoren Godsvolk met hel en verdoemenis. Tom had de gewoonte de bladen van de preek na te tellen. Na kerktijd was 't hem altijd bekend hoeveel pagina's er omgeslagen waren doch meestal was dat ook het eenige, wat hij van de rede onthouden had. Ditmaal echter werd zijn aandacht voor een kort oogenblik geboeid. De predikant schetste prachtig en treffend hoe het zijn zou in den welaangenamen tijd van het duizendjarig rijk, als de leeuw en het Lam te zamen zouden nederliggen en een klein kind hen zou leiden. Maar het verhevene, de leering en de moraal van dat grootsche schouwspel gingen voor den knaap verloren; hij dacht alleen aan de heerlijkheid van het tooneel voor de toeschouwende natiën; en zijn gelaat glansde van verrukking bij het denkbeeld, dat hij dat kind mocht zijn,--zoo de bedoelde leeuw maar een tamme was.
牧师宣布了布道词引用的《圣经》章节，接着就单调乏味地进行施道，如此平淡啰嗦以致于有许多人渐渐地低下头打瞌睡——他的布道词里讲了数不清的各种各样的地狱里的刑罚，让人有种感觉，能够有资格让上帝选入天堂的真是为数极少，几乎不值得拯救了。汤姆计算着祷告词的页数，做完礼拜他总能说出牧师经文的页数，至于内容他是很少知道。然而这一回却不同：他对内容真有点感兴趣了。牧师描绘了幅辉煌而动人的画面：千年至福时期全世界各族人民团聚在一起，狮子和羊羔躺在一起，由一个孩子领着它们。可是这伟大的场面没有一点感动汤姆，他关注的是那里面的人物在成千上万的人们面前所显出的惹人注目的神气。想到这里，他的脸上露出喜色。他暗自想如果那头狮子驯服不吃人的话，他很愿意自己就是那孩子。
Toen evenwel het dorre hoofdonderwerp weer werd opgevat, verviel hij opnieuw in een toestand van duldend dragen. Op eens schoot hem in de gedachten, dat hij een schat bij zich had en deze werd voor den dag gehaald. Het was een groote zwarte kever, met een puntigen bek, dien hij met den naam van "bijtende tor" bestempelde. Die "bijtende tor" was geborgen in een percussie-doos. Zoodra de doos openging, pakte de kever hem bij den vinger en beet hem. Daarop werd het beest natuurlijk weggeknipt en de kever vloog door de kerk en viel daarna op den rug, terwijl Tom den zeeren vinger in den mond stak. Intusschen bleef het diertje hulpeloos liggen, buiten staat zich om te keeren. Tom oogde hem met een blik vol verlangen na, maar de kever was buiten zijn bereik. Andere lieden, wier gedachten van de preek afgedwaald waren, vonden eene gewenschte afleiding in den kever en gingen eveneens diens bewegingen gadeslaan. Daar kwam eensklaps druipstaartend en met hangende ooren, een verdwaalde poedel de kerk binnensluipen. Hij ziet den kever; de neerhangende staart gaat in de hoogte en begint te kwispelen. Hij neemt den buit in oogenschouw, loopt er omheen, beruikt hem op behoorlijken afstand, loopt er nog eens omheen, wordt moediger en beruikt hem iets meer van nabij, opent zijn bek, waagt behoedzaam een poging on hem te grijpen en mist zijn doel, waagt een tweede poging, daarna een derde, begint er schik in te krijgen, tracht den kever tusschen zijne pooten te vangen, maar wordt moede van het vruchteloos werk en gaat er bij zitten. De slaap bevangt hem; hij laat den kop hangen en zoetjes aan sukkelt zijn kin naar beneden, totdat zij met den puntigen bek in aanraking komt en een beet krijgt van het dier. Daarop volgt een luid gejank, eene snelle beweging van poedels kop en de kever vliegt weg, on terstond weder op zijn rug terecht te komen.
De in de buurt zittende toeschouwers schudden inwendig van het lachen. Verscheidene gezichten werden achter waaiers of in zakdoeken verborgen en Tom zat zich bovenmate te verkneuteren. De hond zag er uit, alsof hij niet wist hoe hij het had, en wist dat waarschijnlijk ook niet. Er was toorn in zijn hart en hij dorstte naar wraak. Daarom ging hij nogmaals naar den kever toe en hernieuwde omzichtig den aanval, sprong gedurig in een cirkel op hem toe, trachtte hem op een duimbreeds afstand met zijne voorpooten te pakken, hapte naar hem en gooide met zijn kop, totdat hij er duizelig van werd. Weldra echter werd hij het spelletje moe en zocht hij zich met een vlieg te vermaken. Toen vervolgde hij, met zijn neus vlak op den grond, een mier en kreeg ook daar al heel spoedig zijn bekomst van; hij gaapte, zuchtte, vergat den kever en--ging er op zitten! Geen seconde later verhief zich een oorverdoovend geblaf in de kerk en de hond rende door het ruim. Het geblaf hield aan en de hond bleef aan 't rennen; hij vloog dwars door de kerk heen, langs den eenen vleugel, toen weer naar den anderen vleugel, liep voor de deuren op en neer, jankte luide alsof hij voor zijns meesters huis stond en wenschte binnengelaten te worden. Zijn angst nam toe, naarmate hij rondliep, totdat hij een komeet geleek, die met de snelheid van het licht schitterend voortholt op haar baan. Eindelijk staakte het razende dier zijn woeste vaart en sprong op den schoot zijns meesters, die hem uit het venster wierp, en het geluid der klagende stem verzwakte on eindelijk in het verschiet weg te sterven.
当牧师继续枯燥无味地往下讲道时，汤姆重新又陷入了痛苦之中。立刻他想起了他的一个宝贝玩意，赶快把它拿了出来。那是一只下巴骨长得可怕的大黑甲虫——他叫它“大钳甲虫”。这只甲虫是装在雷管筒子里。它一被放出来，就咬汤姆的手指。他很自然地弹了一下手指，那甲虫就滚到过道里，仰面朝天，无奈地弹动着它那几条腿，翻不了身。汤姆把被咬痛的手指放到嘴里，眼巴巴地看着“大钳甲虫”，很想把它抓回来，可是他怎么也够不到。其他的人对牧师的布道也不感兴趣，就拿这只甲虫来解闷，他们也盯着它看。这时一只游荡的狮子狗懒洋洋地走过来，心情郁闷，在安闲的夏日里显得懒懒散散，它在屋里待腻了，很想出来换换环境。它一眼发现了这只甲虫，垂着的尾巴立即竖起来，晃动着。它审视了一下这个俘虏，围着它转了一圈，远远地闻了闻，又围着它走了一圈，胆子渐渐大了起来，靠近点又闻了闻。它张开嘴，小心翼翼地想把它咬住，可是却没咬住。于是它试了一回，又一回，渐渐地觉得这很开心，便把肚子贴着地，用两只脚把甲虫挡在中间，继续捉弄它。最后它终于厌烦了，下巴一点一点往下低，刚一碰到它的对手就被它咬住了。狮子狗尖叫一声，猛然摇了一下头，于是甲虫被它摔出了有一两码，摔得仰面朝天。邻座的观看者心里感到一种轻松的愉快，笑了起来，有些人用扇子和手绢遮住了脸，汤姆简直高兴死了。那只狗看起来傻乎乎的，也许它自己也觉得如此吧，可是它怀恨在心，决计报复。于是，它又走近甲虫，小心翼翼地开始再向它进攻。它围着它转，一有机会就扑上去，前爪离甲虫还不到一英尺远，又靠上去用牙齿去咬它，忙得它头直点，耳朵也上下直扇悠。可是，过了一会儿，它又厌烦了。它本想拿只苍蝇来开开味，可是仍不能解闷；然后，它鼻子贴着地面，跟着一只蚂蚁走，不久又打了呵欠，叹了口气，把那只甲虫彻底地给忘记了，一屁股坐在甲虫上面。于是，就听到这狗痛苦地尖叫起来，只见它在过道上飞快地跑着。它不停地叫着，不停地跑着，从圣坛前面跑过去，跑到了另一边的过道上。它又从大门那儿跑出去，跑到门边上的最后一段跑道，它往前跑，越是痛得难受，后来简直成了一个毛茸茸的彗星，闪着光亮，以光的速度在它的轨道上运行着。最后这只痛得发疯的狮子狗，越出了跑道，跳到主人的怀里；主人一把抓住它，把它扔到窗户外，痛苦的叫声很快地小下来，最后在远处听不见了。
Intusschen zat de geheele kerk met gloeiende wangen en bijna stikkende van het lachen, dit tooneel aan te staren en de dominee moest zijn redevoering voor een oogenblik staken. De preek werd weder hervat, maar zij ging gebrekkig en hakkelend voort, en alle pogingen om indruk te maken waren vergeefs. Zelfs de ernstigste zaken werden met eene onderdrukte uitbarsting van zondige vroolijkheid door de achter den rug der banken wegschuilende vergadering aangehoord, alsof de arme man iets bijzonders grappigs had verteld.
这时候，教堂里所有的人都因竭力不发出笑声而憋得满脸通红，喘不过气来，布道声嘎然止住，一片寂静。接着牧师又开始讲道，犹犹豫豫而且声音走调，再想引起注意，无论如何是不可能的了，因为即便他说的内容很严肃，在后面座位背后忍不住总有一阵子失敬的笑声传来，好像这个可怜的人刚刚说了什么可笑的事情。等人们终于结束了受难，牧师给他们祝福的时候，全场都不免感到一阵轻松。
Het was eene ware verlichting voor de gansche gemeente, toen de vuurproef doorgestaan en de zegen uitgesproken was. Tom verliet vroolijk en opgewekt het godshuis en overlegde bij zichzelf, dat kerkgaan nog zoo vervelend niet was, indien er, zooals vandaag, eene kleine afwisseling in kwam. Er was maar ééne gedachte, die hem kwelde: hij had er niet tegen, dat de hond met de kever speelde doch hij vond het valsch van den poedel dat hij hem meegepakt had.
汤姆·索亚心情舒畅地回了家。他心里想，做礼拜时再加上点花样，倒挺有趣的。美中不足的是：他愿意让那只狗和大钳甲虫玩耍，可是它竟带着甲虫跑了，这未免太不够朋友了。